Poprzez zawarcie związku małżeńskiego, małżonkowie składają sobie deklaracje związaną z prawami i obowiązkami wynikającymi z jego zawarcia. Często jednak ustępują one rzeczywistości i codzienności. Narastające konflikty, brak porozumienia, współdziałania dla dobra założonej rodziny, nielojalność, agresja, stopniowy zanik uczuć i więzi, odmienność charakterów, różnice w planach i priorytetach – to najczęstsze powodowy oddalania się małżonków od siebie, a w konsekwencji rozpadu małżeństwa. W takich sytuacjach rozważana jest decyzja o rozwodzie. O czym jednak powinniśmy pamiętać, decydując się na złożenie pozwu o rozwód? Sama wola rozwodu nie jest wystarczająca dla jego orzeczenia przez sąd.

Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewidują tzw. pozytywne przesłanki rozwodu, których wystąpienie umożliwia orzeczenie przez sąd rozwodu. Mają one charakter podstawowy i konieczny, co oznacza, że bez ich wystąpienia, orzeczenie rozwodu nie jest możliwe. Tymi przesłankami jest wystąpienie w małżeństwie zupełnego oraz trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego. Poprzez zupełny rozkład pożycia małżeńskiego rozumiane jest zerwanie więzi między małżonkami, charakterystycznych dla związku małżeńskiego, czyli więzi: emocjonalnych, fizycznych oraz materialnych.

Z rozkładem więzi emocjonalnej mamy do czynienia w sytuacji zaniku uczuć, którymi darzyliśmy drugą osobę. Rozpad więzi fizycznej oznacza zaprzestanie zbliżeń, która to sytuacja musi występować nieprzerwalnie przez pewien okres czasu. Z kolei w przypadku braku wspólnego: podejmowania decyzji gospodarczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, możemy mówić o zerwaniu więzi gospodarczej. Co bardzo istotne, ustanie opisanych więzi, czy którejkolwiek z nich, nie może wynikać z okoliczności zależnych od małżonków, czy przez nich ustalonych z uwagi na okoliczności życiowe (np. osobne gospodarstwa domowe z uwagi na charakter pracy, brak współżycia z powodu długotrwałego wyjazdu itp.).

Gdy zatem w małżeństwie doszło do zaniku wszystkich opisanych trzech więzi i to niezależnie od stron, spełniona jest pierwsza przesłanka dopuszczalności orzeczenia rozwodu. Drugą z koniecznych przesłanek jest wystąpienie trwałości rozpadu na wszystkich trzech płaszczyznach. Z trwałością rozpadu mamy do czynienia w sytuacji, gdy pomiędzy małżonkami nie jest możliwy powrót do wspólnego pożycia w opisanych płaszczyznach. Z reguły jest to związane z upływem czasu, jaki nastąpił po ustaniu więzi, nie jest to jednak konieczne. Zdarzyć może się bowiem, że sama waga naruszeń obowiązków rodzinnych pozwala wykluczyć powrót małżonków do siebie w sposób definitywny i przemyślany, a zatem w sposób trwały przekreślić pojednanie.

W procesie o rozwód sąd bada zatem, czy doszło do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Następuje to poprzez ocenę wszystkich okoliczności sprawy. W większości przypadków wystarczą samo zgodne twierdzenie małżonków (wówczas sąd ogranicza się do przesłuchania stron). Niekiedy jednak, jeden z małżonków nie zgadza się na rozwód i zaprzecza wystąpieniu rozkładu pożycia. Wówczas sąd przeprowadza postępowanie dowodowe w szerszym zakresie, niż tylko z przesłuchania stron, w tym m.in. przesłuchując zawnioskowanych świadków bądź przeprowadzając dowód z dokumentów, wydruków korespondencji, fotografii itp.

Gdy między małżonkami doszło do zupełnego oraz trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego, a zatem spełnione zostały tzw. pozytywne przesłanki rozwodu, a jednocześnie nie zachodzą okoliczności wyłączające dopuszczalność jego orzeczenia (tj. sprzeczność z dobrem małoletnich dzieci; sprzeczność z zasadami współżycia społecznego bądź żądanie rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu), sąd rozwiąże małżeństwo przez rozwód.

Pozew rozwodowy należy skierować do sądu okręgowego, w okręgu którego małżonkowie mieli ostatnie miejsce wspólnego zamieszkania, jeżeli choć jeden z nich w okręgu tym dalej mieszka lub przebywa. Do pozwu należy dołączyć dowód uiszczenia opłaty sądowej (600 zł), odpis aktu małżeństwa, odpisy aktów urodzenia małoletnich dzieci oraz inne dokumenty, które powołujemy dla udowodnienia twierdzeń wskazanych w treści pisma. Opłata od pozwu wynosi 600 zł, którą należy uiścić w formie przelewu na rachunek bankowy danego sądu bądź poprzez naklejenie znaków opłaty sądowej na pozwie. Gdy małżeństwo zostanie rozwiązane przez rozwód bez orzekania o winie, sąd zwróci małżonkowi, który postępowanie to zainicjował, kwotę 300 zł. Koszty całego postępowania zależą od tego, czy małżonkowie mają małoletnie dzieci i jakie są ich żądania w zakresie władzy rodzicielskiej (w przypadku bowiem sporu, konieczne jest zasięgnięcie opinii biegłych, których koszt pokrywają strony), jak również od tego, czy zdecydują się na reprezentację przez procesjonalnego pełnomocnika. Należy jednak pamiętać, że rozwód pociąga za sobą skutki prawne na wiele lat, a często do końca życia. Warto zatem decyzję podjąć w sposób przemyślany, jak również rozważyć skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który zadba o nasze interesy w procesie, niejednokrotnie długotrwałym i stresującym.

Artykuł można znaleźć na stronie Tygodnika Prawnego. Zobacz >>