W języku potocznym często mylimy termin kredytu z terminem pożyczki, zamiennie używając ich znaczeń. Choć co do zasady dotyczą tego samego, w sensie prawnym występuje między nimi kilka istotnych różnic. Czym zatem jest pożyczka, a czym kredyt i jak je rozróżnić?

Pożyczka. Umowę pożyczki regulują przepisy kodeksu cywilnego. Zgodnie z nimi, zawierając tego typu umowę, pożyczkodawca – dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a pożyczkobiorca – biorący pożyczkę zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zatem przedmiotem umowy pożyczki mogą być nie tylko pieniądze, ale również rzeczy z określeniem ich gatunku i jakości. Najczęściej będą to surowce lub towary przemysłowe. Przepisy nie narzucają stronom formy umowy, może być ona nawet ustna. Jednakże gdy wartość pożyczki przewyższa 1.000,00 zł wymaga się, aby umowa sporządzona została w formie pisemnej, dla celów dowodowych.

Kto może udzielić pożyczki? Pożyczki mogą być udzielane zarówno przez osoby fizyczne, jak i przez osoby prawne, takie jak instytucje finansowe. Osoba fizyczna może zawrzeć umowę jako osoba prywatna, ale też w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Warto pamiętać, że w umowie pożyczki nie jest wymagane, aby pożyczkobiorca określił cel, na jaki chce zaciągnąć pożyczkę. Z kolei, pożyczkodawca nie może kontrolować, na co przeznaczane są pożyczone środki finansowe, bowiem pożyczkobiorca może nimi swobodnie dysponować. Umowa pożyczki nie wymaga wskazania terminu jej zwrotu oraz ceny, zatem może być również nieodpłatna. To od ustaleń stron umowy będzie zależeć, czy zwrot pożyczki powiększony będzie o odsetki, czy wypłata pożyczki będzie w formie gotówkowej czy bezgotówkowej i kiedy należy zwrócić przedmiot pożyczki.

Kredyt. W przeciwieństwie do umowy pożyczki, umowę kredytu reguluje ustawa prawo bankowe. W umowie kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie, określoną kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na określony cel. I w tym momencie dostrzegamy pierwszą istotną różnicę, że kredyt w odróżnieniu od pożyczki, jest umową celową, a bank może kontrolować przeznaczenie kredytu. Kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z pieniędzy na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowa kredytu musi zostać zawarta na piśmie – inaczej będzie ona nieważna.

Nadto, przedmiotem umowy kredytu może być wyłącznie określona suma pieniędzy, dokładnie wskazana w umowie. Bank oddaje jedynie do czasowej dyspozycji kredytobiorcy określoną kwotę pieniężna, ale nie staje się ona jego własnością, tak jak to miało miejsce w przypadku umowy pożyczki. Wobec tego, przedmiotem umowy kredytu nie może być rzecz oznaczona co do gatunku – jak przy pożyczce. W Polsce, kredytów mogą udzielać wyłącznie banki, instytucje kredytowe, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe lub inne firmy i instytucje uprawnione. Umowa kredytowa musi zawierać takie elementy, jak: kwotę, zasady oraz termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania, warunki zmiany oprocentowania, a także wysokość prowizji. Należność powinna zostać spłacona w terminie zawartym w umowie wraz z odsetkami. Kredytobiorca, po pozytywnej weryfikacji jego zdolności kredytowej, może otrzymać kredyt. Od zdolności kredytowej zależy wysokość pożyczonej kwoty. W przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej, bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu.

Podsumowując, procedura przy udzieleniu kredytu jest bardzo sformalizowana, kosztowna i skonkretyzowana. Instytucja finansowa ma pełny wgląd w sytuację finansową kredytobiorcy, ale dzięki temu może udzielać kredytów na wyższe sumy. Z kolei, zawarcie umowy pożyczki jest znacznie szybsze, odformalizowane i bardziej swobodne. Tak naprawdę od stron umowy pożyczki zależy w jaki sposób i kiedy pożyczkobiorca będzie zobowiązany zwrócić gotówkę lub rzecz oznaczoną co do gatunku. Minusem jest to, że umowa pożyczki zawierana jest w stosunku do znacznie mniejszych kwot, niż umowa kredytu i na krótszy termin.