W praktyce wymiaru sprawiedliwości prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości przewidziane w art. 178a § 1 k.k. to jedno z najczęściej popełnianych i osądzanych przestępstw. Popełnia je kierowca, który prowadzi pojazd w „stanie nietrzeźwości” tj. gdy zwartość alkoholu we krwi wynosi powyżej 0,5 promila lub gdy zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji prawnych popełnienia ww. przestępstwa. Bowiem, poza grożącą karą grzywny, ograniczenia wolności bądź pozbawienia wolności do lat 2, sąd orzeka środki karne, które mają dolegliwy charakter i często bardzo dalekie konsekwencje w życiu sprawców.
To, jaka kara zostanie wymierzona względem kierowcy prowadzącego pojazd w stanie nietrzeźwości, zależy od wielu czynników, m.in.: stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu, motywacji, sposobu zachowania, rodzaju i rozmiaru ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunków osobistych sprawcy (m.in. uprzedniej karalności) oraz sposobu życia przed popełnieniem przestępstwa. Bardzo istotne dla rodzaju, jak i wymiaru kary są również takie okoliczności jak: zawartości alkoholu, sposób prowadzenia pojazdu w aspekcie realnego, faktycznego zagrożenia dla ruchu (tj. czy naruszono również inne zasady bezpieczeństwa w ruchu), miejsce poruszania się (np. droga o małym, czy też znacznym natężeniu ruchu, wymagające szczególnej uwagi także od trzeźwego kierowcy), pora (dzień czy noc) i pokonana odległość. Kara musi spełniać cele zapobiegawcze i wychowawcze, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wszystkie te okoliczności są brane pod uwagę przez sąd.
Skazując za przestępstwo prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości, poza wymierzeniem jednej ze wskazanych powyżej kar, sąd obligatoryjnie orzeka względem sprawcy środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Dokonuje tego w pełnych latach i to w wymiarze od 3 do 15 lat. W praktyce jest to bardzo dolegliwe. Niejednokrotnie bowiem możliwość prowadzenia pojazdów jest konieczna do wykonywania pracy (np. kierowcy, przedstawiciela handlowego itp.) i orzeczony przez sąd zakaz może prowadzić do zwolnienia z pracy. Często też możliwość prowadzenia pojazdów jest konieczna, aby dojeżdżać do pracy, odwozić dzieci do szkoły, na zajęcia dodatkowe itp. Tym samym, zakaz orzekany przez sąd ma dalekie konsekwencje w życiu sprawców, z czego często nie zdają sobie sprawy przed podjęciem decyzji o jeździe na tzw. „podwójnym gazie”. I wówczas pada pytanie, czy jest jakieś wyjście? Otóż, tylko w jednej sytuacji, sąd może, a nie musi, orzec zakaz prowadzenia pojazdów w sytuacji popełnienia przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. Ma to miejsce w razie zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego. Wówczas od uznania sądu zależy, czy orzeknie zakaz prowadzenia pojazdów i to na okres od 1 do 2 lat (a nie od 3 do 15 lat), nie dłużej jednak niż na okres próby. Powyższe dobrodziejstwo nie jest jednak przewidziane dla wszystkich. Sąd może bowiem warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Istotna jest tzw. pozytywna prognoza kryminologiczna, polegająca na uzasadnionym okolicznościami przypuszczeniu, że sprawca mimo umorzenia postępowania, nie wróci na drogę przestępczą. Warto tym samym wnosić o powyższe, z uwagi na jedynie możliwość, a nie obowiązek orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów i krótszy okres tego środka karnego. Nadto, osoba względem której zastosowano warunkowe umorzenie postępowania karnego, nie jest osobą skazaną, a zatem nie jest osobą karaną.
Orzekając zakaz prowadzenia pojazdów, sąd określa zakres tego środka karnego: kategorię pojazdów. Zakaz powinien obejmować uprawnienia do prowadzenia tego rodzaju pojazdu, którym sprawca prowadził, popełniając przestępstwo. W zakresie nieobjętym wyrokiem karnym, skazany zachowuje swoje prawo do kierowania pojazdami.
Kolejnym skutkiem skazania za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. jest obowiązek zapłaty świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5.000 zł. Maksymalna wysokość tego środka wynosi 60.000 zł.
Świadomość surowych konsekwencji prawnych, w tym finansowych i w zakresie uprawnień do prowadzenia pojazdów, winna stanowić hamulec przed jazdą w stanie nietrzeźwości.