Elektroniczne postępowanie upominawcze (dalej: EPU) zostało wprowadzone do polskiego systemu prawnego w 2010 roku. Siedziba e-sądu mieści się w Sądzie Rejonowym w Lublinie i obejmuje swoją właściwością całą Polskę. Postępowanie to charakteryzuje się tym – jak sama nazwa wskazuje, że siedząc w domowym zaciszu, bez konieczności pójścia do sądu lub do kancelarii, możemy złożyć pozew przez Internet i uzyskać tytuł wykonawczy do wyegzekwowania przysługujących nam należności.
Kto jest uprawniony do złożenia elektronicznego pozwu? Jakie przesłanki należy spełnić?
- pozew może złożyć każdy, komu przysługuje wymagalna wierzytelność i dysponuje dokumentami na poparcie swoich twierdzeń np. fakturami, rachunkami, umową itp.;
- w EPU można dochodzić tylko roszczeń pieniężnych, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu, bez limitu wartości przedmiotu sporu;
- w pierwszej kolejności należy zalogować się poprzez utworzone konto na stronie internetowej e-sąd.gov.pl i krok po kroku wypełniać kolejne pozycje;
- w pozwie należy podać odpowiednie informacje (m.in. PESEL, NIP, KRS, datę wymagalności roszczenia itp.);
- do pozwu należy dołączyć opłatę w wysokości ¼ opłaty należnej w zwykłym postępowaniu, jednak nie niższą niż 30 zł (w zwykłym postępowaniu należy uiścić opłatę w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu);
- do elektronicznego pozwu nie załączamy dowodów, na które się powołujemy, bowiem sąd nie przeprowadza postępowania dowodowego i nie wyznacza rozprawy. Rozpoznanie sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym bez udziału stron. W pozwie wystarczy uprawdopodobnić, a nie udowodnić istnienie roszczenia, zatem rola powoda sprowadza się do szczegółowego opisania stanu faktycznego oraz wskazania dowodów (nie załączenia), którymi dysponuje.
Po spełnieniu powyższych przesłanek i zasadności roszczenia, sąd wydaje nakaz zapłaty. Dla powoda ma on postać elektroniczną i jest dostępny dla niego w systemie informatycznym e – sądu po podaniu unikalnego kodu nakazu. Natomiast pozwanemu, nakaz zapłaty doręczany jest tradycyjnie tj. w formie papierowej.
Co w sytuacji, gdy jesteśmy stroną pozwaną i otrzymaliśmy nakaz zapłaty? Formą obrony jest sprzeciw, który należy złożyć w terminie dwóch tygodni od jego doręczenia. Do sprzeciwu nie dołącza się dowodów, jednakże należy wskazać zarzuty oraz powołać fakty i dowody na poparcie swoich twierdzeń. Należy również pamiętać o tym, aby umieścić sformułowanie „wnoszę sprzeciw od nakazu zapłaty”. Pozwany może wybrać, czy chce wnieść sprzeciw w formie elektronicznej, czy tradycyjnej za pośrednictwem przesyłki pocztowej. W razie skutecznego wniesienia sprzeciwu, nakaz zapłaty traci moc, a e-sąd przekazuje sprawę do rozpoznania właściwemu rzeczowo i miejscowo sądowi.
Czy sąd może odmówić wydania nakazu zapłaty w EPU? Tak. E-sąd coraz częściej odmawia wydania nakazu zapłaty. W ubiegłym roku aż w 40 % spraw sąd odmówił wydania nakazu. W elektronicznym postępowaniu upominawczym nie dołącza się dowodów na poparcie twierdzeń, ale e-sąd bardzo wnikliwie bada podstawy wydania nakazu zapłaty. Jest to bowiem autentyczny sąd, a nie automat pozbawiony czynnika ludzkiego.
EPU cieszy się ogromną popularnością z wielu względów. Pierwszym z nich jest opłata, która jest niższa i wynosi ¼ standardowej opłaty od pozwu. Drugim czynnikiem jest sprawność postępowania, gdyż orzeczenie zapada o wiele szybciej niż w postępowaniu zwykłym. Medal jednakże ma dwie strony. W elektronicznym postępowaniu upominawczym, jak pokazuje praktyka sądowa, zdarzało się, że wierzyciele celowo wskazywali błędy adres pozwanego, czy też dochodzili roszczeń już spełnionych bądź dawno przedawnionych.
