Wiele osób pozostaje w błędnym przekonaniu, że powinność respektowania przepisów ruchu drogowego spoczywa tylko na kierowcach. Tymczasem, ustawa Prawo o ruchu drogowym prawa i obowiązki nakłada na wszystkich uczestników ruchu. W rozumieniu ustawy są nimi nie tylko kierowcy, ale także osoby przebywające w pojeździe oraz piesi, których obowiązkom został poświęcony niniejszy artykuł.

Chociaż wszyscy wiemy, że pieszy zobowiązany jest do korzystania z chodnika,
a część z nas ma nawet świadomość, że na chodniku obowiązuje ruch prawostronny, to problem pojawia się wówczas, gdy chodnika przy drodze nie ma. Co w takiej sytuacji powinien zrobić pieszy? Przede wszystkim powinien skorzystać z pobocza. Gdy zaś pobocza nie ma – uprawniony jest do poruszania się lewą stroną jezdni jak najbliżej jej krawędzi, ustępując miejsca nadjeżdżającym pojazdom. W praktyce oznacza to, że dzięki tej regulacji, pieszy będzie w stanie w porę dostrzec jadący z na przeciwka pojazd i usunąć się bezpiecznie na bok, nie utrudniając ruchu.

Czy małoletni mogą bez żadnych ograniczeń być uczestnikami ruchu drogowego, gdy nie ma drogi wyznaczonej wyłącznie dla pieszych? Owszem dziecko do 7 roku życia może korzystać z części drogi, ale tylko pod opieką osoby, która ukończyła co najmniej 10 lat. Zatem przemieszczanie się dziecka samodzielnie po drodze, na której nie ma chodnika, jest niezgodne z prawem.

Jak prawnie wygląda sytuacja przechodzenia pieszych przez jezdnię? W tym zakresie przewidziano dwa możliwe warianty:

1. przekraczanie drogi w miejscu przejścia dla pieszych – z uwzględnieniem sygnalizacji świetlnej, a w przypadku jej braku – z zachowaniem zasad szczególnej ostrożności;
2. przekraczanie drogi poza przejściem dla pieszych – dozwolone jest wtedy, gdy odległość do przejścia przekracza 100m, a pieszy jednocześnie nie powoduje zagrożenia na drodze i nie utrudnia ruchu pojazdów.

Co więcej, pieszy ma obowiązek przekraczania jezdni ”jak najkrótszą drogą”. W praktyce oznacza to, że przekroczenie jezdni w sposób inny niż prostopadle do jej osi, będzie w każdym przypadku naruszeniem prawa, stanowiącym przesłankę do ukarania mandatem karnym.

Skoro była mowa o tym jak pieszy powinien postępować na jezdni, pora odpowiedzieć na pytanie: czego nie powinien? Po pierwsze, zabronione jest m.in.: przebieganie przez jezdnię, zatrzymywanie się bez uzasadnionej potrzeby na przejściu dla pieszych, czy wchodzenie na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd. Warto także pamiętać, że szczególnie niebezpieczną sytuacją jest wchodzenie na drogę bezpośrednio przed lub za stojącym na poboczu autobusem lub też „pościg” za tramwajem, w takich sytuacjach przede wszystkim na pieszym spoczywa obowiązek szczególnej ostrożności i rozwagi przed wkroczeniem na ulicę.

Każdy pieszy powinien wiedzieć, że w strefie zamieszkania (tj. np. na terenie osiedla mieszkaniowego) może czuć się bezpiecznie. I choć nie znajdziemy na tym obszarze tzw. „pasów”, to właśnie spacerujący przechodzień będzie miał pierwszeństwo przed nadjeżdżającym samochodem (którego prędkość z uwagi na niestandardowy ruch pieszych, nie może być wyższa niż 20 km/h.). W każdym wypadku jest on zobowiązany ustąpić pieszemu (nawet małoletniemu, który nie ukończył lat 7), nawet gdy ten, będzie się poruszał środkiem jezdni. Jak łatwo się domyśleć, ów regulacja ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa w miejscach szczególnie uczęszczanych przez pieszych.

Wbrew temu, że konieczność stosowania się do zasad określonych w ustawie Prawo o ruchu drogowym nie powinna budzić wątpliwości – wielu pieszych nie zna ciążących na nich obowiązków bądź lekceważy je, licząc na pobłażliwość funkcjonariuszy Policji. Należy pamiętać, że skutkiem niezastosowania się do przepisów są nie tylko przewidziane prawem sankcje, ale przede wszystkim naruszenie bezpieczeństwa swojego oraz wszystkich uczestników ruchu drogowego.